Διατροfree : Tα αντικολλητικά σκεύη μαγειρικής ενοχοποιούνται ως τοξικά και επικίνδυνα για την υγεία μας.

Τα αντικολλητικά σκεύη είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στις αναπτυγμένες χώρες καθώς υπολογίζεται οτι το 70% των ανθρώπων σε Αγγλία και ΗΠΑ τα χρησιμοποιούν για να μαγειρεύουν καθημερινά. Το 2019 οι λιανικές πωλήσεις στις ΗΠΑ μόνο, ανήλθαν σε περίπου 1.5 δις δολάρια. Μεγάλο ποσοστό χρήσης συναντάμε και στην Ελλάδα, με τα συγκεκριμένα σκεύη να επιλέγονται επειδή κυρίως προσφέρουν κάποια πλεονεκτήματα έναντι άλλων, όπως ότι δεν κολλάει το φαγητό και ότι καθαρίζονται εύκολα μετά τη χρήση τους.
Παρόλο που προσφέρουν μεγάλη ευκολία στην καθημερινότητα ενός νοικοκυριού, δεν είναι καθόλου αθώα για την υγεία του ανθρώπου. Αντιθέτως έχουν ενοχοποιηθεί ότι μακροπρόθεσμα προκαλούν μόνιμες βλάβες στην υγεία, που φτάνουν μέχρι την εκδήλωση καρκίνου. O λόγος είναι τα υλικά από τα οποία κατασκευάζονται.

Τα συστατικά των αντικολλητικών σκευών
Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για τις υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS), οι οποίες επινοήθηκαν τη δεκαετία του 1930 και μέχρι σήμερα πάνω από 4.000 συνθετικές χημικές ουσίες ταξινομούνται σε αυτήν την κατηγορία. To πιο κοινό μονομερές των υπερφθοροανθράκων είναι το υπερφθορο-οκτανοϊκό οξύ (PFOA), το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί ευρύτατα για την κατασκευή υπερφθοριωμένων πολυμερών που αποτελούν τα κύρια συστατικά των αντικολλητικών επιστρώσεων.
Το γνωστότερο υπερφθοριωμένο πολυμερές είναι το πολυτετραφθοροαιθυλένιο (PTFE), του οποίου η εμπορική ονομασία είναι Teflon και παράγεται από τη χημική βιομηχανία DuPont.
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 αυτές οι ουσίες χρησιμοποιούνται συστηματικά για την κατασκευή αντικολλητικών σκευών μαγειρικής (όπως τα Tefal), συσκευασίες τροφίμων που δεν επηρεάζονται από νερό και λίπος, όπως σακουλάκια ποπ κορν για φούρνο μικροκυμάτων και κουτιά πίτσας, ενδύματα από συνθετικές ίνες με αδιάβροχες ιδιότητες (π.χ. Gore-Tex), καλλυντικά είδη, και μια σειρά από άλλα καταναλωτικά προϊόντα.

Ανθεκτικοί Οργανικοί Ρύποι (POPs)
Τα PFAS είναι ανθρώπινης κατασκευής και βρίσκονται πλέον παντού. Είναι ανθεκτικές συνθετικές χημικές ουσίες οι οποίες διασπώνται πάρα πολύ αργά έως καθόλου, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται στο ανθρώπινο σώμα και στο περιβάλλον. Λόγω της ανθεκτικότητας τους, του δυναμικού βιοσυσσώρευσης τους και της τοξικότητας που προκαλούν, έχουν καταχωρηθεί στη Σύμβαση της Στοκχόλμης των Ηνωμένων Εθνών ως Ανθεκτικοί Οργανικοί Ρύποι (POPs).

Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (US EPA)
Το PFOA (υπερφθοροοκτανοϊκό οξύ) αναγνωρίζεται από την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ ως πιθανή καρκινογόνος ουσία. Η ίδια υπηρεσία έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι για το γενικό πληθυσμό «η κυρίαρχη πηγή έκθεσης του ανθρώπου σε PFOS προέρχεται από τη διατροφή».

Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC)

Ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο είναι ένας διακρατικός Οργανισμός, τμήμα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας των Ηνωμένων Εθνών και ένας από τους κύριους σκοπούς του είναι να αναγνωρίζει αιτίες που προκαλούν καρκίνο. Αυτός ο Οργανισμός κατατάσσει το PFOA ως πιθανώς καρκινογόνο για τον άνθρωπο.

Η Δήλωση της Μαδρίτης
Το 2015 πάνω από 200 επιστήμονες από 38 περίπου χώρες τεκμηριώνουν την επιστημονική τους θέση στη Δήλωση της Μαδρίτης (The Madrid Scientific Statement on PFASs), με την οποία υποστηρίζουν ότι τα PFAS είναι επιβλαβή για την υγεία και το περιβάλλον, υπογραμμίζοντας ότι είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα σε παγκόσμιο επίπεδο για να μειωθεί η χρήση τους. Προτείνοντας μια σειρά δράσεων, αναφέρουν ως επιτακτική ανάγκη τη σηματοδότηση των προϊόντων που τα περιέχουν ώστε να αναγνωρίζονται από τους καταναλωτές.

Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA)
Πρόσφατες έρευνες του FDA επιβεβαιώνουν την τοξικότητα των PFAS στο φαγητό. Η έκθεση σε αυτήν την ομάδα χημικών σχετίζεται με μακροπρόθεσμους και πολύ σοβαρούς κινδύνους για την υγεία.

Αντιδράσεις στην Ευρώπη
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η Σουηδία ηγείται των προσπαθειών ώστε να παροτρυνθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει ένα σχέδιο δράσης έως το 2025, για να καταργηθεί σταδιακά η χρήση των PFAS μέχρι το 2030.
Παράλληλα με τη Νορβηγία, τη Δανία και το Λουξεμβούργο, η Σουηδία απέστειλε επιστολή στις 17 Δεκεμβρίου 2019 στoν αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φρανς Τίμερμανς και στους Επιτρόπους της Ε.Ε., με την οποία ζητούν να επιτραπούν μόνο οι απαραίτητες χρήσεις των PFAS, τονίζοντας ότι σε όλες τις νομοθεσίες της Ε.Ε. αυτές οι ουσίες θα πρέπει να διαχειρίζονται ως ομάδα.

Τον Ιούνιο του 2020 η Ε.Ε δημοσίευσε έναν Κανονισμό (Regulation (EU) 2020/784) με τον οποίο πρόσθεσε το υπερφθορο-οκτανοϊκό οξύ (PFOA), τα άλατα του και τις συγγενείς του ενώσεις στη λίστα με τις Ανθεκτικές Οργανικές Ενώσεις (POPs).

Οι κίνδυνοι για την υγεία
Οι άνθρωποι ερχόμαστε σε επαφή με τα PFAS όταν χρησιμοποιούμε προϊόντα που τα περιέχουν. Αυτές οι ουσίες μεταφέρονται από τα καταναλωτικά αγαθά στον αέρα, στη σκόνη των νοικοκυριών, τα τρόφιμα, τα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα και φτάνουν μέχρι και στο πόσιμο νερό. Όπως προαναφέρθηκε δεν διασπώνται ποτέ, για αυτό και επάξια αποκαλούνται ως Παντοτινά Χημικά (Forever Chemicals).
Όταν εισέλθουν στο σώμα συσσωρεύονται στο αίμα, στο συκώτι και στα νεφρά. Εργαστηριακές μελέτες σε ζώα αποκαλύπτουν ότι η επανειλημμένη έκθεση σε αυτές τις ουσίες μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στην υγεία οι οποίες συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων:
·         Τοξικότητα στο συκώτι.
·         Διαταραχές στο μεταβολισμό του λίπους.
·         Δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού.
·         Προβλήματα στο ενδοκρινικό σύστημα.
·         Επιπτώσεις στην αναπαραγωγή και την κύηση.
·         Αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και ουρικού οξέως.
·         Υποθυρεοειδισμό
·         Ανάπτυξη καρκινικών όγκων σε διάφορα όργανα.

Καθώς οι έρευνες συνεχίζονται, οι πιέσεις των επιστημόνων και κάποιων ακτιβιστών έχουν ληφθεί υπόψη και κάποιες από αυτές τις ουσίες έχουν απαγορευτεί ή πρόκειται να απαγορευτούν τα επόμενα χρόνια. Παρόλα αυτά τα αντικολλητικά σκεύη συνεχίζουν να κυκλοφορούν στην αγορά, με τις εταιρείες που τα κατασκευάζουν να χρησιμοποιούν συγγενείς χημικές ομάδες με τα PFAS, χωρίς να έχει διερευνηθεί η ασφάλεια τους και κυρίως χωρίς να είναι υποχρεωμένες να αναγράφουν την παρουσία τους προς ενημέρωση των καταναλωτών.

Εναλλακτικά σκεύη για μαγειρική
Λαμβάνοντας υπόψη την επικινδυνότητα αυτών των υλικών και των παραγώγων τους, μπορούμε να προστατευτούμε με το να αντικαταστήσουμε τα αντικολλητικά τηγάνια και τις κατσαρόλες που χρησιμοποιούμε για να μαγειρεύουμε, με τα παρακάτω εναλλακτικά σκεύη:
✅ Γυάλινα
✅ Πορσελάνινα
✅ Κεραμικά (χωρίς γυαλιστικά και χρώματα)

✅ Χάλκινα (επενδυμένα με κασσίτερο ή ανοξείδωτο χάλυβα)
✅ Χυτοσίδηρο (επενδυμένο με σμάλτο)
✅ Ανοξείδωτο ατσάλι (με παχιά βάση για να μην καίγεται εύκολα το φαγητό)

Πηγές:

21 Σεπτεμβρίου 2020

Tα αντικολλητικά σκεύη μαγειρικής ενοχοποιούνται ως τοξικά και επικίνδυνα για την υγεία μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου