Η ηλιοθεραπεία αυξάνει το προσδόκιμο ζωής

 Για να ξεκινήσουμε σωστά και να είμαστε σαφείς, όταν λέμε ηλιοθεραπεία εννοούμε την υγιή σχέση με τον ήλιο. Μία ελεγχόμενη έκθεση του δέρματος μας και σε καμία περίπτωση την υπερέκθεση, η οποία οδηγεί  σε ηλιακά εγκαύματα.

 Η ίδια η ελληνική λέξη «ηλιοθεραπεία» μας οδηγεί σε ένα πρώτο συμπέρασμα ότι η σχέση μας με τον ήλιο είναι θεραπευτική. Πέρα από την ετυμολογία της λέξης, ποιός δεν έχει νιώσει την όμορφη αίσθηση του ήλιου στο σώμα και την ψυχολογία του, μια ηλιόλουστη χειμωνιάτικη ημέρα; Ποιος διαφωνεί ότι ο ήλιος μας φτιάχνει τη διάθεση;

Αρκετές ασθένειες από τον 19^ο αιώνα, όπως η ραχίτιδα, αντιμετωπίζονταν από τους γιατρούς της εποχής με σωστή διατροφή και έκθεση στον ήλιο χωρίς να γνωρίζουν ακόμα τον ακριβή μηχανισμό.

Το 1903 ο γιατρός Νιλς Φίνσεν βραβεύθηκε με το βραβείο Νόμπελ για την πρωτοποριακή του μέθοδο να θεραπεύει τη φυματίωση με το φως του ήλιου, βασισμένος στη θεωρία της φωτοθεραπείας.

Περνώντας κι άλλο τα χρόνια οι επιστήμονες μελέτησαν και απέδειξαν ότι ο ήλιος όντως έχει μετρήσιμες θεραπευτικές ιδιότητες για το ανθρώπινο σώμα.

Υπάρχει πρόσφατη μελέτη που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα άτομα που αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο ζουν από 0,6 – 2,1 χρόνια λιγότερο. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο είναι το ίδιο επικίνδυνη με το κάπνισμα. Γυναίκες που δεν κάπνιζαν και απέφευγαν τον ήλιο είχαν
το ίδιο προσδόκιμο ζωής με γυναίκες που κάπνιζαν αλλά έμεναν περισσότερο κάτω από τον ήλιο (Lindqvist study, 2016).

Σίγουρα κάποιος θα σκεφτεί ότι αυτό είναι παράδοξο με βάση αυτό που έχουμε δεδομένο ως τώρα, δηλαδή ότι ο υπερβολικός ήλιος αυξάνει τις πιθανότητες για καρκίνο του δέρματος. Η αλήθεια είναι πως ο καρκίνος του δέρματος εμφανίζεται και σε ανθρώπους που δεν εκτίθενται στον ήλιο. Μάλιστα σύμφωνα με τους ερευνητές, οι καρκίνοι του δέρματος που προέκυψαν σε όσους εκτίθονταν στον ήλιο, είχαν καλύτερη πρόγνωση. 

Η έκθεση του δέρματος στον ήλιο προκαλεί μια σειρά από αντιδράσεις καταλήγοντας στην παραγωγή της βιταμίνης του ήλιου, τη βιταμίνη D.

Η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) και πιο συγκεκριμένα όταν οι UVB ακτίνες του ήλιου έρχονται σε επαφή με την επιδερμίδα, ενεργοποιούν το σώμα να τη παράγει.

Η βιταμίνη D υπολογίζεται πως συμμετέχει στη λειτουργία πάνω από 2000 γονιδίων και αναγνωρίζεται πλέον ως βασικός παράγοντας υγείας για τον άνθρωπο. Παραμένει βιταμίνη αλλά ανήκει επίσημα πλέον και στις ορμόνες έχοντας άμεση δράση στα γονίδια μας.

Χιλιάδες έρευνες έχουν γίνει για τη δράση της και όλες τονίζουν τη σημασία της σε βασικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού. 

Όπως γνωρίζουμε οι περισσότεροι, είναι αυτή που ρυθμίζει την απορρόφηση του ασβεστίου δίνοντας τη δυνατότητα κατασκευής του ισχυρού μας σκελετού.

Παλιά ήταν συνδεδεμένη μόνο με τις ασθένειες των οστών όπως η οστεοπόρωση και η ραχίτιδα. Οι έρευνες των τελευταίων ετών όμως απέδειξαν ότι συμμετέχει στη βιολογία όλων των κυττάρων και των ιστών στο σώμα μας, συμπεριλαμβανομένου και των κυττάρων του ανοσοποιητικού.

Η ενεργή μορφή της βιταμίνης D είναι απαραίτητη για να έχουν τα κύτταρα πρόσβαση στις πληροφορίες του DNA μας!

Κάποιες από τις σημαντικότερες λειτουργίες που γνωρίζουμε πλέον ότι συμμετέχει είναι:

• Η  ρύθμιση απορρόφησης ασβεστίου και φωσφόρου.

• Η ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού.

• Οι φυσιολογικές εγκεφαλικές λειτουργίες.

• Η ενίσχυση του μυϊκού ιστού και η αίσθηση ισορροπίας.

• Η ρύθμιση και έκκριση της ινσουλίνης από το πάγκρεας.

• Η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

• Η προαγωγή της καλής διάθεσης.

Η συμμετοχή της βιταμίνης D στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος είναι μια δράση που ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα. Επιστήμονες απέδειξαν ότι η βιταμίνη D μειώνει τις πιθανότητες να πάθει κάποιος γρίπη καθώς και μειώνει την ένταση των συμπτωμάτων.

Η βιταμίνη D συμβάλλει  στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού μας, προστατεύοντας από όλες τις παθήσεις που ξεκινούν από διαταραχές του ανοσοποιητικού όπως λοιμώξεις, ρευματικές παθήσεις, νευρολογικές παθήσεις και καρκίνος.

Είναι αρκετά μεγάλος ο αριθμός των ερευνών που τονίζουν τις προληπτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες της συγκεκριμένης βιταμίνης, όπως επίσης και τη συμβολή της στη θεραπεία των ήδη πασχόντων από καρκίνο.

Έχει βρεθεί επίσης ότι άτομα με σοβαρή έλλειψη βιταμίνης D τείνουν να παρουσιάζουν πιο συχνά αγχώδης διαταραχές και κατάθλιψη.

Η βιταμίνη D υπάρχει σε μικρές ποσότητες σε τροφές που καταναλώνουμε . Ευτυχώς το ανθρώπινο σώμα παράγει από μόνο του το 90% της απαραίτητης ποσότητας όταν το δέρμα έρχεται σε επαφή με τον ήλιο.

Παρόλα αυτά σύμφωνα με έρευνα Ελλήνων και ξένων επιστημόνων, η έλλειψη της βιταμίνης D στις εγκύους στην περιοχή της Μεσογείου αγγίζει το 90%. Επιπλέον σε άλλη έρευνα που εκπονήθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και την Ιατρική Σχολή St George UK, φαίνεται πως το 73% των Ελλήνων και το 69% των Κυπρίων έχουν ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D.

Εδώ παρατηρούμε ένα παράδοξο γιατί ενώ η συγκεκριμένη περιοχή είναι ηλιόλουστη, η έλλειψη της βιταμίνης του ηλίου στον πληθυσμό της είναι αξιοσημείωτη. 

Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η καμπάνια υπέρ της αποφυγής του ήλιου και η ευρεία χρήση αντηλιακών προϊόντων έχει συμβάλει στην ανεπάρκεια μιας βιταμίνης που έχει αποδεδειγμένα θεραπευτικές δράσεις.

 Η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία έχει εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τονίζοντας ότι πρέπει να αυξήσουμε την επαφή μας με τον ήλιο και να μειώσουμε τη χρήση αντηλιακών προϊόντων, ειδικά τις ώρες που δεν καίει ο ήλιος.

Οι επιστήμονες τονίζουν ότι εκτός των τριών μεγαλύτερων επιβαρυντικών παραγόντων για την υγεία του ανθρώπου που είναι η κακή διατροφή, η καθιστική ζωή και το κάπνισμα υπάρχει και άλλος ένας που είναι η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο.

Πρέπει να απενοχοποιήσουμε τον ήλιο και να αποκαταστήσουμε την υγιή σχέση που είχαμε ανέκαθεν μαζί του. Ο ήλιος είναι πηγή ζωής για τον άνθρωπο.

Σημειώσεις:

Lindqvist PG., Epstein E., et al, Avoidance of sun exposure as a risk factor for major causes of death: a competing risk analysis of the Melanoma in Southern Sweden cohort, Journal of Internal Medicine, 2016.

Karras S., Paschou S., et al, Hypovitaminosis D in pregnancy: Can the Mediterranean paradox be explained? A systematic review, 2015.